Συμβολικό παιχνίδι
Στο συμβολικό παιχνίδι τα παιδιά υποκρίνονται ότι ένα αντικείμενο έχει διαφορετικό νόημα ή χρήση από την πραγματική του (η βούρτσα γίνεται μικρόφωνο, η μπανάνα τηλέφωνο..). Μέσα από το παιχνίδι δημιουργούνται δύο είδη οργάνων : τα σύμβολα που παρουσιάζουν ομοιότητες με αυτά που θέλουν να αναπαραστήσουν. Τα παιχνίδια αντικαταστάτες πρέπει να δίνουν τη δυνατότητα να δρα κάποιος με αυτά όπως με τα πραγματικά και να τηρούν σύμφωνες αναλογικές αναπαραστάσεις με αυτά που σχετίζονται (Piaget – Inhelder).
Κατά τον Piaget (1979) στο τέλος της αισθησιο-κινητικής περιόδου με τις αρχές της νηπιακής ηλικίας , εμφανίζεται το συμβολικό παιχνίδι, ως εξελικτικό στάδιο της σκέψης του παιδιού. Επικρατεί από τα 2 έτη έως τα 6έτη περίπου, όπου πραγματοποιείται μια μεγάλη συνολική διαδικασία στη σκέψη του παιδιού μέσω του παιχνιδιού. Από την υποκείμενη συγκέντρωση του σε όλους τους τομείς περνά σε μια αποκέντρωση κοινωνική, γνωστική για να οδηγηθεί σε παιχνίδια κατασκευών και κανόνων που μαρτυρούν μια κοινωνικοποίηση του εγώ του.
Το συμβολικό παιχνίδι έχει δύο διαστάσεις, στην πρώτη συνδέει τις φαντασιώσεις του παιδιού, τον εσωτερικό του κόσμο και τη συμπεριφορά του. Ενώ στη δεύτερη διάσταση το παιδί μέσω του φανταστικού παιχνιδιού προσπαθεί να γνωρίσει και να κατανοήσει καλύτερα την κοινωνική πραγματικότητα που το περιβάλλει.
Πολλές φορές το παιδί μιμείται αυτούσιες προτάσεις ακόμα και την φωνή του προσώπου που αναπαράγει, αυτό το βοηθά να κατανοήσει τον τρόπο σκέψης του ενώ παράλληλα αναπτύσσει την κοινωνικοποίησής του.
Η απουσία του συμβολικού παιχνιδιού μας προβληματίζει.
Καθώς η εμφάνισή του προϋποθέτει ικανότητες νοερής αναπαραγωγής αφηρημένης σκέψης, ευελιξία, κατανόηση του κοινωνικού περιβάλλοντος. Συνεπώς τα παιδιά με νοητική υστέρηση, ανωριμότητα, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές μπορεί να υστερούν σε αυτό το παιχνίδι. Σε πιο δύσκολες περιπτώσεις απουσιάζει τελείως. Σε άλλες δεν γίνεται αυθόρμητα ή είναι φτωχό.
Πότε ανησυχούμε;
Όταν :
Δεν παίζει αυθόρμητα συμβολικό παιχνίδι αλλά και όταν δεν ανταποκρίνεται στη παρότρυνση από κάποιον ενήλικα ή άλλο παιδί.
Δεν κατανοεί τον συμβολισμό και επιμένει σε συγκεκριμένες σκέψεις.
Όταν παίζει στερεοτυπικά( επανάληψη του ίδιου μοτίβου παιχνιδιού)
Όταν χρησιμοποιεί ακριβολεξή διαλόγους από παραμύθια χωρίς να προσθέτει ποτέ δικές του φράσεις ή κινήσεις.
Όταν παίζει ανοργάνωτα, μεταπηδώντας από το ένα παιχνίδι στο άλλο, παίζοντας ελάχιστα με το κάθε παιχνίδι και δεν καταφέρνει να εστιάσει την προσοχή του σε ένα μόνο παιχνίδι.