Αφασία – Εγκεφαλικά
Ο ειδικός επιστημονικός όρος αφασία (στερητικό α- και ‘’φασία’’ από το ρήμα (φημί =λέγω) αναφέρεται σε κάθε μερική ή ολική απώλεια γλωσσικών ικανοτήτων σε ενήλικες και παιδιά και γενικότερη ανικανότητα λόγου. Ο λόγος είναι το κύριο μέσο του ανθρώπου ώστε να επικοινωνήσει με το περιβάλλον του. Στην περίπτωση της αφασίας το άτομο δεν μπορεί να μιλήσει, να αποδώσει το σωστό νόημα στις λέξεις, να κατανοήσει και πολλές φορές να διαβάσει.
Στο πολύ νεαρό παιδί, του οποίου ο εγκέφαλος διατηρεί την πλαστικότητα του, επιτρέπεται μια ταχεία ανάληψη έστω και αν αυτή δεν είναι ολοκληρωμένη. Αυτό δεν συμβαίνει με τους ενήλικους, όπου η ανάληψη μπορεί να μην καταστεί δυνατή ή να μην είναι ολοκληρωμένη ή να μην είναι ταχεία. Η αφασία μπορεί να οφείλεται σε διαταραχές των εγκεφαλικών αγγείων ή σε εγκεφαλικές βλάβες.
Υπάρχουν τέσσερα είδη αφασίας:
Η αφασία τύπου Broca ή αλλιώς Κινητική, χαρακτηρίζεται από περιορισμένη ικανότητα έκφρασης του προφορικού λόγου, περιορισμένο λεξιλόγιο και μέτρια δυσκολία στην κατανόηση της γλώσσας, πράγμα οδηγεί συχνά σε δυσκολίες επικοινωνίας. Ο ασθενής σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να διαβάζει, αλλά έχει δυσκολίες στη γραφή.
Η αφασία τύπου Wernicke ή αλλιώς Αισθητική χαρακτηρίζεται από ελλιπή ικανότητα του ασθενούς να καταλαβαίνει τη σημασία των λέξεων που παράγει. Παρατηρείται γρήγορη εκφορά της γλώσσας με παραφασίες (χρησιμοποίηση αντί της σωστής μιας άλλης λέξης), νεολογισμούς (χρήση λέξεων που δεν υπάρχουν καν). Μερικοί ασθενείς με αφασία τύπου Wernicke μιλούν ακατάπαυστα και παρατηρείται η λεγόμενη «γλωσσική σαλάτα», ενώ δεν δείχνουν να έχουν επίγνωση της επικοινωνίας. Η κατανόηση του λόγου είναι εντόνως επηρεασμένη.
H ανομικής αφασίας είναι η δυσκολία εύρεσης των σωστών λέξεων κατά την εκφορά προφορικού λόγου, ιδίως κατά την κατονομασία αντικειμένων. Η κατανόηση καθώς και η γραφή και η ανάγνωση μπορεί να είναι λίγο ή περισσότερο επηρεασμένες.
Η γενική αφασία είναι η πιο σοβαρή μορφή αφασίας, κατά την οποία ο ασθενής αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, τόσο κατά την εκφορά όσο και κατά την κατανόηση του προφορικού λόγου. Δεν μπορεί να γράψει ή να διαβάσει.
Πηγές:
Sally Byng, Kate Swinburn, and Carole Pound. The aphasia therapy file.
Lyndsey Nickels. Spoken word production and its breakdown in aphasia.